یکی ازادعاهای تکراری شماری از اقتصاددانان درایران این است که دولت در اقتصاد نقش برجسته ای دارد و میدان را برای « کارآفرینان» بخش خصوصی تنگ کرده است! و من اگرچه به شیوه عمل دولت درایران در50 سال گذشته انتقاد داشته ام و دارم ولی در عین حال، براین عقیده بوده ام و هستم که به قول معروف، کرم از خود درخت است. یعنی بخش خصوصی درایران، عمدتا خصلت رانت خواری دارد و د رنهایت به صورت دنبالچه دولت عمل می کند. به هزار و یک دلیل، بخش « خصوصی » ایران هم تولید گریز است و بیشتر به فعالیت های رانت جویانه تمایل دارد. و نکته این است که « رانت جوئی» اگر چه برای اقلیتی « برکت » دارد ولی برای اقتصاد کشور بلیه عظیمی است که فقط موجب گسترش فقر و نداری درمیان اکثریت می شود. برای این که بی سند حرف نزده باشم، این جدول را براساس « گزارش توسعه جهانی، سال 2006» که از سوی بانک جهانی منتشر می شود تنظیم کرده ام ( جدول شماره 3). خودتان بنگرید و بعد صحت ادعای این دوستان را بسنجید.
هزینه های دولت به درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 2004
استرالیا 18
اطریش 19
بلژیک 23
کانادا 19
جمهوری چک 23
دانمارک 26
فنلاند 22
فرانسه 24
آلمان 19
اسرائیل 29
ایتالیا 19
ژاپن 18
هلند 25
نیوزلند 18
نروژ 23
اسپانیا 18
سوئد 28
انگلیس 21
امریکا 15
ایران 14
باارایه این جدول، می خواهم چند تا نتیجه سردستی بگیرم.
نه این که درایران مشکل اقتصادی نداریم- که اتفاقا اندکی زیادی مشکل داریم. ولی به گمان من، ریشه اش در جای دیگری است. بهتر است بیش از این، آدرس غلط ندهیم.
این که دوستان اقتصاد خوانده ما، مدعی اند که هزینه های دولت درایران زیاد است، سندشان چیست؟ آیا آمارهای آمده در این گزارش را قبول دارند یا معتقدند که محققان بانک جهانی هم، تازگی ها، مثل « چپ های ایرانی» خواهان نقش هر چه بیشتر دولت دراقتصادند!!!
اگر مدل اقتصادی مورد قبول این دوستان، این کشورها نیست، پس براساس کدام نمونه عملی، برای اقتصاد ایران راه حل ارایه می دهند؟